دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها صد و سی و سومین
شماره فصلنامه علمی رسانه ویژه زمستان 1402 را با 11 عنوان مقاله پژوهشی منتشر
کرد.
به
گزارش روابطعمومی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، در این شماره مقالات
متنوعی در موضوعات تولید محتوای فضای مجازی، تبلیغات
بومی شده در شبکههای اجتماعی، قهرمانپروری در
سینمای کودک و نوجوان، محیط رسانههای اجتماعی با رویکرد اعتماد رسانهای -
اجتماعی به امنیت اجتماعی، مدل خدمات سلامت
عمومی، اعتماد در شبکههای اجتماعی، ...، و جایگاه رسانه
در سیاست جنایی ناظر به جرایم و تخلفات انتخاباتی به چاپ رسیده
که علاقهمندان میتوانند با مراجعه به سایت فصلنامه رسانه به محتوای اصلی و متن
مقالات دسترسی یافته و در جریان تازهترین یافتههای پژوهشی در حوزه میاحث مربوطه
قرار گیرند.
در این بخش، عناوین مقالات این شماره به انضمام شرح مختصری
از موضوعات مورد پژوهش جهت آشنایی علاقهمندان آورده شده است:
-
تحلیل نقش وابستگی
سیاسی رسانههای ایرانی بر بازنمایی عملکرد آنها در شرایط آغازین شیوع ویروس کرونا
/ سیده زهرا اجاق
یکی از ایدههای
رایج برای ارتباطات بحران این است که اجماع رسانهها
بر نقش دولت موجب همدلی مردم با دولت شده و به دولت در پیشبرد کنترل بحران کمک میکند. با توجه به نقش کلیدی این موضوع در شرایط
آغاز بحران، مقالة حاضر نقش وابستگی سیاسی خبرگزاریهای
ایرانی را در بازنمایی عملکرد دولت در شرایط بحران همهگیری
کووید 19، طی هفتماهة نخست شیوع این بیماری مطالعه میکند. برای این منظور چارچوب مفهومی مبتنی بر سه
مدل رابطة دولت و رسانه یعنی هژمونی، پروپاگاندا، و مشخصسازی
تنظیم شده است. همچنین رویکرد کیفی و روش تحلیل چارچوب استقرایی برای تحلیل 794
خبر استفاده شده که از دو خبرگزاری نزدیک به اصلاحطلبان
یعنی ایرنا و ایلنا، و دو خبرگزاری وابسته به اصولگرایان
یعنی فارس و مهر انتخاب شدهاند.
- شناسایی مؤلفهها و ویژگیهای اساسی تولید محتوای فضای مجازی
به روش فرا ترکیب / علی نجفی، ابراهیم فتحی و هادی البرزی
امروزه
رشد و گسترش فضای مجازی روزبهروز بر تأثیرگذاری و اهمیت این عرصه میافزاید. فضای مجازی به لطف فناوریهای جدید دگرگونیها و تغییرهایی در سبک زندگی فردی و اجتماعی
ایجاد کرده که
اگر این شبکهها
و نحوة تعامل با آنها درست مدیریت و هدایت نشود، موجب تغییرهای منفی و زیانبار در سبک زندگی خواهد شد. از این رو
باید به ایجاد زیرساختهای فناورانه و مدیریت تولید محتوا و انتشار آن توجه ویژهای داشت، زیرا فضای مجازی از طریق این زیرساختها شکل میگیرد .
به همین منظور هدف پژوهش حاضر احصای مؤلفههای اساسی در جهت تولید محتوای مناسب و متناسب فضای
مجازی است که در پژوهشهای مختلف حوزة فضای مجازی و همچنین پژوهشهای مرتبط با محتوای فضای مجازی به صورت پراکنده و
جداگانه به هریک از مؤلفهها پرداخته شده است
- مدل اثر بخشی تبلیغات بومی شده در شبکههای اجتماعی با رویکرد
تحلیل متن / زلیخا دهقانی، رضا ابراهیمزاده، مهرداد صادقی و مهربان هادی
پیکانی
تبلیغات
بومیشده
جدیدترین روند در محتوای ترکیبی است که ویژگی مشابه با بازرایابی محتوا، روزنامهنگاری بند و محتوای مهم با حمایت مالی شده
و در عین حال وابسته به محیط دیجیتال رسانة میزبان است.
تبلیغات بومی،
نوعی از تبلیغات برخط هستند که با فرم و عملکرد پلتفرمی که بر آن ظاهر میشوند، هماهنگ است. در فعالیتهای مدیریتی، انتخاب بین نمایش و تبلیغات بومی،
تبلیغکنندگان
برند و ناشران اخبار برخط را با اهداف متناقض روبهرو میکند. در حالیکه تبلیغکنندگان با سبک و سنگین کردن کلیکهای تبلیغ و شناخت برند روبهرو هستند، ناشران نیازمند ایجاد تعادل بین
کلیکهای
تبلیغاتی و قابل اعتماد بودن پلتفرم هستند.
هدف مقالة
حاضر، تدوین مدل ارزیابی اثربخشی تبلیغات بومی شده بر مبنای رویکرد تحلیل مضمون در شبکههای اجتماعی برای رسیدن به شبکة مضامین بوده است. بدین منظور محقق برای شناسایی سازهها، مفاهیم و شاخصهای مرتبط با آن از رویکرد تحلیل مضمون استفاده
میکند که بر اساس آن میتوان مضامین کلیدی مرتبط با یک پدیده را، که
در این تحقیق مؤلفههای اثربخشی تبلیغات بومیشده است، شناسایی کرد.
- تحلیل گرایش هواداران به سلبریتیها در میان کاربران ایرانی
اینستاگرام / مجید سلیمانی ساسانی و مهدی شهبازی
ظهور رسانههای
اجتماعی، هم نقش زیادی در تولید، بازتولید و تغییر شکل سلبریتیها داشته و هم فرهنگ هواداری
از سلبریتیها را متحول کرده است. در این میان، اینستاگرام
برای سلبریتیها، موقعیت ویژهای
را فراهم کرده است؛ آنگونه که مرزهای میان امر خصوصی و امر عمومی
را از میان برده و سلبریتیهایی را ایجاد کرده
که میخواهند در پیشگاه همگان، خصوصی شوند و مثل آدمهای معمولی، از شبکههای
اجتماعی استفاده میکنند تا از راه تصاویر و واژگان با هواداران
سخن گویند.
در این راستا، مطالعة حاضر به دنبال آن است
که با ارائة اطلاعات کمّی از کاربران اینستاگرام در ایران نشان دهد که هواداران چگونه
به واسطة این رسانة اجتماعی، به سلبریتیها گرایش دارند و تا
چه حد و به چه میزان به مصرف محتوای تولیدی از سلبریتیها
میپردازند.
- عوامل مؤثر بر قصد استفاده از اپلیکیشن موبایلی اسنپ فود (مورد
مطالعه: کاربران شهر مشهد) / معصومه عربشاهی، اسامه علی مشکور و امید
بهبودی
اسنپفود
یکی از استارتاپها، در حوزة اپلیکیشن سفارش غذا در ایران است
که سهم بالایی از این بازار سفارش اینترنتی را به خود اختصاص داده است. این اپلیکیشن از زمان شروع فعالیتش تاکنون رشد
چشمگیری داشته و توانسته در مدت
از آنجایی که امروزه امکان خرید برخط مشتریان، مزیت رقابتی بهشمار میآید و به فروشگاهها کمک میکند تا در یک فضای پر رقابت، مشتریان
بیشتری را جذب کرده و مشتریان فعلی را راضی نگه دارند، شناخت عوامل مؤثر بر رفتار استفاده
و پذیرش فناوری و تداوم استفاده از این گونه فناوریها ضروری به نظر میرسد.
هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر قصد استفاده
از اپلیکیشن
موبایلی اسنپفود در بین کاربران مشهدی بوده است. برای این منظور از دو مدل
تأیید انتظار و مدل یکپارچة پذیرش و استفاده از فناوری، استفاده شده است.
- کاربست قهرمانپروری در سینمای کودک و نوجوان پس از انقلاب
بر اساس الگوی سفر قهرمان (مورد مطالعه: فیلم های بچههای آسمان و من ترانه پانزده
سال دارم ) / پیام زین العابدینی و مهناز ولی پور
کودکان و نوجوانان همواره از قهرمان فیلم
متأثر میشوند و نمایش چنین شخصیت ویژهای در ذهن و کردارشان تأثیر فراوانی میگذارد. بدینسان
رسانههای مختلف در جهان از جمله سینما در تلاشاند جهت همذاتپنداری
مخاطب کودک و نوجوان از نمایش و نقش قهرمان در آثارشان بهره گیرند. ادبیات و فرهنگ
ایران زمین مملو است از قهرمانها و شخصیتهای فاخر که در پاسداشت مُلک، دین و جان مردم نقش
اساسی داشتهاند و سینمای ایران میتواند بدان توجه کند. این پژوهش با هدفی کاربردی
صورت گرفته و مسئلة اصلی آن واکاوی جایگاه قهرمان و قهرمانپروری
در سینمای پس از انقلاب ایران است.
- الگوی پیشایندهای محیط رسانههای اجتماعی با رویکرد اعتماد
رسانهای - اجتماعی به امنیت اجتماعی / علی جوادی، علی فلاح، مهرداد متانی
و محمدرضا باقرزاده
اعتماد، یکی از مصادیق سرمایة اجتماعی شناخته شده و در پیمایشهای
اجتماعی نیز یک شاخص برای سنجش سرمایة اجتماعی لحاظ میشود. نگریستن از دریچة اعتماد
به رسانه، یکی از شاخصهای سرمایة اجتماعی است و از آن رو اهمیت دارد که بدانیم هرچند
این اعتماد میتواند در ابعاد گوناگونش دچار تغییر و تحولات سریع شود، در کل امری است
که در بستر واقعیتهای سیاسی ـ اجتماعی یک جامعه شکل میگیرد و عوامل زیادی نیز در
آن نقش دارند.
هدف
این پژوهش نگاه آسیبشناسی به محیط رسانه و اعتماد به آن است. جامعة
دیجیتال و بهویژه رسانههای
جتماعی در همه جا فراگیر شده است، بنابراین نگرانیها
در مورد اعتماد و امنیت اجتماعی نیز وجود دارد. از سوی دیگر بخش اعظم مطالعات حوزة
رسانههای اجتماعی مربوط به کسبوکار
و تجارت است و کمتر از زاویة امنیت اجتماعی به بررسی رسانههای
اجتماعی پرداخته شده است.
- جایگاه رسانه در سیاست جنایی ناظر به جرایم و تخلفات انتخاباتی
/ مهرانگیز خندان، عباس شیخالاسلامی و سیدحسین حسنی
رسانههای گروهی
به عنوان ابزار نظارتی بسیار قوی و اثربخش، نقش مؤثری در تضمین سلامت انتخابات دارند.
رسانهها با ایجاد شفافیت در فرایند انتخابات و پاسخگو کردن نهادها و مقامهای انتخاباتی،
نمایش تخلفها و سوء استفادهها و نقض
احتمالی قوانین، نقد و ارزیابی عملکرد فعالیتهای انتخاباتی،
شفافیت فرایند انتخاباتی را بالا برده و موجب معتبر شدن و پذیرش آسانتر انتخابات
توسط مردم، احزاب و کاندیداها میشوند. بر همین
اساس، هدف این پژوهش، بررسی جایگاه رسانه در پیشگیری از جرایم و تخلفات انتخاباتی در
ایران است.
- نقش سرمایة اجتماعی در همآفرینی ارزش برند در کسب وکارهای
خانوادگی / مهشید نورعلی، حمیدرضا سعیدنیا و زهرا علیپور درویشی
سرمایة اجتماعی که در حوزة همآفرینی برند از اهمیت بالایی برخوردار است، از
طریق تداوم رابطة رضایتبخش بین صاحبان
شرکت، مشتریان و سایر ذینفعان ایجاد میشود. هرچه سطح سرمایة اجتماعیـ چه داخل شرکت و چه در رابطة بین شرکت و مشتری
ـ افزایش یابد، بازخورد بیشتری در اختیار مدیران شرکتهای خانوادگی قرار میگیرد که این امر زمینة لازم برای همآفرینی ارزش را فراهم میآورد.
مطالعات زیادی در رابطه با همآفرینی و سرمایة اجتماعی انجام شده است؛ اما
در بیشتر مطالعات پیشین، این دو مفهوم در قالب دو حوزة مجزا مطالعه شده و تحقیقهای چندانی راجع به بررسی نقش سرمایة اجتماعی
در همآفرینی ارزش در چارچوب برندسازی
خانوادگی انجام نشده است، این شکاف تحقیقاتی یکی از انگیزههای اصلی انجام پژوهش حاضر است. .این پژوهش
با هدف طراحی مدل همآفرینی
ارزش در برندسازی خانوادگی و نقش میانجی سرمایة اجتماعی انجام شده است.
- اعتماد به شبکههای اجتماعی با رویکرد تلفیقی ( مورد مطالعه:
زنان بالای 15 سال ساکن منطقه آزاد تجاری ماکو) / زهرا عباسعلیزاده، محمد عباسزاده،
مهران صمدی و محمود علمی
طی سالهای اخیر، شبکههای اجتماعی با فراهم کردن فرصتهای مشارکتی آسان و در دسترس همگان، استقلال
و داشتن حریم خصوصی، اعتماد به شبکههای
اجتماعی و استفاده از آنها را بین
گروههای مختلف جامعه، به خود جلب
کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیرات ویژگیهای شبکههای اجتماعی در اعتماد و استفادة کاربران از
آنها میان جامعة زنان منطقة آزاد
تجاری ماکو است. مطالعة اعتماد استفادهکنندگان از شبکههای
اجتماعی بین همة گروههای مختلف
جامعه اهمیت دارد، اما استفادة از این شبکهها، بین زنان، به دلیل نقش پررنگ آنان در فرایند مدیریت
خانواده و مسائل مشارکتی در جامعه از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
دراین پژوهش، ویژگیهای شبکههای اجتماعی
مورد بررسی قرار گرفته و رابطة متغیرهایی از جمله کاربرمحوری، دسترسی آسان، حریم خصوصی،
تعامل یا ارتباط دوسویه، فرازمانی و فرامکانی و سرعت فوقالعاده، تنوع اطلاعات،
فضای عمومی و
وسیع و باز در ایجاد اعتماد به شبکههای اجتماعی
مورد سنجش قرار گرفته است.
- طراحی مدل خدمات سلامت عمومی / علیرضا شهبازی،
فواد مکوندی، قنبر امیرنژاد و وحید چناری
بهداشت و سلامت عمومی یکی از بخشهای بسیار برجسته در نظام خدمات عمومی در تمام
کشورها است. بهداشت عمومی به عنوان هنر و علم پیشگیری از بیماری، افزایش عمر و ارتقای
سلامت از طریق تلاشهای سازمانیافتة جامعه تعریف شده است.
سازمان بهداشت جهانی از تمام کشورها خواسته است تا برنامههای بلندمدتی را برای بهبود کیفیت خدمات سلامت
و بهداشت عمومی طراحی کنند. با وجود این شواهد به دستآمده نشان میدهد که در کشورهای در حال توسعه، برنامه نظاممندی برای ارتقای وسعت و کیفیت خدمات سلامت عمومی
وجود ندارد. این موضوع بیانگر نبود دیدگاه راهبردهای در دولت کشورهای در حال توسعه در رابطه
با نظام خدمات سلامت عمومی است.
بر این اساس، مسئلة
اصلی این تحقیق طراحی مدل خدمات سلامت عمومی است؛ رویکردی که مورد توجه سازمان بهداشت
جهانی جهت برنامهریزی برای بهبود کیفیت خدمات بهداشت و درمان
نیز قرار گرفته است. در رابطه با اهمیت این پژوهش باید به این موضوع توجه شود که مطالعات
راهبردی مقولهای تئوریک و انتزاعی نیست و اساساً رویکردی
کاربردی و عملیاتی دارد.
برای مشاهده متن کامل به فایل پی دی اف زیر مراجعه نمایید