شماره 128 فصلنامه رسانه منتشر شد

دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها یکصدو بیست و هشتمین شماره فصلنامه علمی – ترویجی رسانه (ویژه پاییزسال 1401) را با 13 مقاله  منتشر کرد.

به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها، مقالات این شماره از فصل‌نامه نگاهی به  تحلیل تحولات رویکرد شرق‌شناسانه در مجله نشنال جئوگرافیک، شناسایی الگوهای ذهنی مدیران رسانه‌ای پیرامون اطلاع‌رسانی در بحران‌ها (با کاربست روش کیو)، نقش سینمای ایران در تغییر شاخص‌های توسعه اجتماعی، واکاوی و کاربست روش‌شناختی تحلیل قاب در رسانه‌های خبری از منظر رویکرد کیفی، پژوهش و عناصر شنیداری ـ دیداری پویا: به سوی روش‌های تحقیق ویدیویی، شالوده‌های معرفت‌شناختی، رویکردها و چارچوب اجرا و نیز تبیین نگرش، راهبردها و راهکارهای رسانه در جهت تحقق تمدن اسلامی در پرتو گام دوم انقلاب اسلامی دارد.

در زیر شرح مختصری از عناوین و مطالب این شماره از فصلنامه آورده شده است:

1- تحلیل تحولات رویکرد شرق شناسانه در مجلة نشنال جئوگرافیک

نوشته :زهرا مجدی زاده؛ اعظم راودراد؛ منصوره حجاری

هدف پژوهش حاضر، تحلیل بازنمایی شرق و غرب در تصاویر روی جلد مجله نشنال جئوگرافیک از نخستین شمارة آن تا پایان سال 2000 بود و در این راستا، تمام شماره‌های این نشریه، در طول این 112 سال که دارای تصویر روی جلد بود، مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که در این نشریه، شرق با موجودیت زنانه، کودکی و سالمندی، احساسات و خرافات، فقر، سنت و فعالیت‌های آیینی و اقتصادی سطح پایین، همراه شده، این در حالی است که غرب با موجودیت مردانه، جوانی، منطق، فناوری، ثروت، مدرن و فعالیت‌های تفریحی و علمی، به تصویر کشیده شده است.

2- پژوهش و عناصر شنیداری - دیداری پویا: به سوی روش های تحقیق ویدیویی؛ شالوده های معرفت شناختی، رویکردها و چارچوب اجرا

نویسندگان :پیمان پروری؛ زینب راضی

افزایش توجه به غنای تحقیقات و نیاز به داده‌های چندوجهی، که امکان مطالعه روی جنبه‌های کلامی و غیرکلامی را فراهم می‌کند، باعث شده پژوهشگران، به استفاده از روش‌های ویدیویی تمایل پیدا کنند. علی‌رغم اینکه این روش‌ها به مرور رواج بیشتری پیدا کرده‌اند، بررسی‌ها نشان می‌دهد، هنوز مطالعة ساختارمندی وجود ندارد، که بتواند به ابهام‌ها و تردیدهای محققان در استفاده از این روش‌ها پاسخ دهد. از این ‌رو، این مطالعه در پی این است تا یک مسیر هدایت شده و کاربردی جهت انتخاب، طرح‌ریزی و اجرای موفقیت‌آمیز تحقیقات ویدیویی ارائه دهد. بدین منظور، با بهره‌گیری و تحلیل مطالعات پراکنده و نامسنجم گذشته، که شامل 105 منبع معتبر بین‌المللی از مطالعات کاربردی و نظری در زمینة روش ویدیویی است، ایدة این مطالعه پیرامون یک دیدگاه مبتنی بر عمل ارائه می‌شود. بدین ترتیب، ابتدا شالودة معرفت‌شناختی روش‌های ویدیویی و رویکردهایی مطرح می‌شود، که اساساً تحقیقات ویدیویی در قالب آن‌ها صورت می‌گیرد؛ سپس یک چارچوب گام‌ به‌ گام ارائه می‌شود که می‌تواند راهنمای محققان در انجام تحقیقات ویدیویی باشد تا تحقیقاتشان را در یک مسیر درست هدایت کنند.

3- تعیین تأثیر بازاریابی رسانه های اجتماعی بر رفتار هواداران رویداد ورزشی/ وجیهه جوانی؛ مهدی محمودی؛ یعقوب بدری آذرین

بازاریاب‏ها و بالاخص بازاریاب‌های ورزشی، با توجه به یکپارچگی جوامع و توسعة سریع رسانه‌های اجتماعی، اهمیت رسانه‌های اجتماعی را، به ‌عنوان یک ابزار قوی بازاریابی درک کرده و از این کانال بازاریابی، برای ارتباط با مشتریان خود استفاده می‏کنند. از این ‌رو، هدف تحقیق حاضر تعیین تأثیر بازاریابی رسانه‌های اجتماعی بر رفتار هواداران رویداد ورزشی است. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعة آماری پژوهش حاضر، شامل دبیران و دانشجویان تربیت‌بدنی عضو صفحه‌های طرفداری تیم‌ها و رویدادهای ورزشی بودند

4- تبیین نگرش، راهبردها و راهکارهای رسانه در جهت تحقق تمدن اسلامی در پرتو گام دوم انقلاب اسلامی/ محمد دانش نهاد؛ محمدحسن وکیلی

این تحقیق، که مبتنی بر روش تحلیلی توصیفی، گردآوری اطلاعات و مقارنة آرا است، ابتدا به کیفیت شکل‌گیری تمدن اسلامی توجه می‌شود و پس از آن نگرش، راهبردها و راهکارهای رسانه، جهت تحقق تمدن نوین اسلامی ارائه می‌شود. از جمله نتایج تحقیق آنکه: 1. نگرش اساسی رسانه ایجاد حس امید در جامعه است. 2. راهبردهای رسانه به طور کلی در سه قسم قابل ارائه است: اقناع نخبگانی، تأثیرگذاری مستقیم و انگیزه‌سازی و تحریک تمایلات. 3. راهکارهای رسانه نیز در شش مورد خلاصه می‌شود: تقویت رسانه‌، تمرکز بر فعال کردن جست‌وجوگرهای داخلی، تولید کردن رسانه‌های مرجع، رسانه‌ای کردن افراد مرجع، تمرکز بر تولیدات فاخر و لزوم توجه به صداقت.

5- بایسته های دیپلماسی رسانه ای جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست موازنه قوا در دوران پسابرجام/ عباسعلی رهبر؛ محمد مهدی گلشاهی

پژوهش حاضر، با استفاده از روش فراترکیب، در چارچوب نظریة همگرایی رسانه‌‌ها و با در نظر گرفتن ظرفیت رسانه‌ای موجود در ایران، این موضوع را بررسی می‌کند که چگونه جمهوری اسلامی ایران، با استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای خود " سیاست موازنة قوا " را در پیش گیرد و در تغییر رویکرد جامعة بین‌المللی در قبال ایران مؤثر عمل کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، جمهوری اسلامی ایران، باید با به کارگیری بازوهای رسانه‌ای و بازتعریف منافع ملی خود در شرایط جدید، و تمرکز بر دو حوزة محوری سیاست و افکار عمومی و توسعة همکاری‌های رسانه‌ای کشورهای همسو و هم‌پیمان، همچون چین و روسیه نسبت به ایجاد موازنة قوا در برابر آمریکا در عرصة منطقه‌ای و جهانی اقدام کند

6- میزان رعایت اخلاق رسانه ای در برنامه های ورزشی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران/ فهیمه مومنی فر؛ امین راجی؛ نسرین عزیزیان کهن؛ جلال یار احمدی

از آنجایی که پرمخاطب‌ترین برنامه‌های رادیو و تلویزیون‌های جهانی، برنامه‌های ورزشی هستند و با توجه به تأثیرگذاری ویژة رسانه‌های ورزشی بر مخاطبان، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رعایت اخلاق رسانه‌ای در برنامه‌های ورزشی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران (برنامه‌های ورزشی شبکه‌های سه و ورزش سیما و رادیو ورزش) انجام شد. جامعة آماری این پژوهش، دانشجویان مقاطع مختلف رشتة تربیت‌بدنی دانشگاه‌های پیام نور تهران بود.

7- شناسایی الگوهای ذهنی مدیران رسانه ای پیرامون اطلاع رسانی در بحران ها (با کاربست روش کیو)/ لویا ایزدی؛ محسن قدمی؛ محمد حسین تقدیسی؛ باقر ساروخانی؛ علی دلاور

مدیران رسانه‌ای، در شرایط بحرانی الگوهای ذهنی متفاوتی دارند که این الگوها پایه نگرش آنها برای تصمیم‌گیری در نحوة اطلاع‌رسانی‌ها است. این مطالعه با بهره‌گیری از روش کیو، در پی پاسخ به این سؤال است که مدیران رسانه‌ای برای اطلاع‌رسانی در بحران‌ها چه نوع الگوهای ذهنی دارند؟

8- مطالعة عوامل ایجادکنندة قصد استفاده از خدمات تجارت اجتماعی اینستاگرام/ مسلم ابراهیمی تبار؛ محمد غفاری؛ حمیدرضا ایرانی

پژوهش‌های انجام‌شده دربارة تجارت اجتماعی، نشان‌دهندة رشد سریع آن در دهة گذشته و ادامة این روند در آینده، همچنین بیانگر تأثیر این نوع تجارت، بر راهبردهای شرکت‌ها است. ویژگی اصلی این نوع تجارت، تعامل‌های کاربران، محتوای تولیدشده توسط کاربران، رویکرد مشتری‌محور آن و عنصر اصلی آن مشتریان است. لذا در این پژوهش سعی شده، تا عوامل ایجاد‌کننده قصد استفادة مشتریان از خدمات تجارت اجتماعی اینستاگرام، جست‌وجو شود

9- تأثیر ویژگی های فناوری تعاملی واقعیت افزوده بر هویت فناوری اطلاعات در خرده فروشی های الکترونیکی/ سید رضهدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی اثر تعدیل‌کنندگی فناوری تعاملی واقعیت افزوده، بر رابطه بین هویت فناوری اطلاعات و ارجاع به خود در محیط خرده‌فروشی‌های الکترونیکی و به طورخاص، در محیط خرده‌فروشی‌های الکترونیکی دیجی‌استایل است؛ به همین منظور، اهداف، سؤال‌ها و فرضیه‌هایی مطرح و به منظور بررسی، مشتریان فروشگاه الکترونیکی دیجی‌استایل به عنوان جامعة آماری انتخاب شدا جلال زاده؛ مهتاب قادرپور

10- چالش های اقتصادی روزنامه های ایران و راهکارهای برون رفت از آن/ رویا فرامرزی؛ داود صفایی؛ حوریه دهقان شاد؛ حسین انتظامی

یکی از اصلی‌ترین مشکلات در مدیریت روزنامه‌ها، چالش‌های اقتصادی است. هدف از این پژوهش، شناسایی چالش‌های اقتصادی روزنامه‌های ایران و راهکارهای برون‌رفت از آن است. روش تحقیق این پژوهش، کیفی با رویکرد گراندد تئوری و مبتنی بر مصاحبة عمیق بود. جامعة آماری شامل مدیران مسئول روزنامه‌های دولتی و خصوصی و انتخاب نمونه، با استفاده از روش هدفمند، تا اندازه‌ای ادامه یافت که اشباع نظری حاصل شد

11- واکاوی و کاربست روش شناختی تحلیل قاب در رسانه های خبری از منظر رویکرد کیفی/ مسعود تقی آبادی؛ حمید تقی آبادی

این مقاله، در صدد ارائة یک صورت‌بندی کلی از تحلیل قاب کیفی در رسانه‌های خبری است که با متمایز کردن آن از نوع کمی و نقد رویکرد کیفی آغاز می‌شود و به شناخت انواع تحلیل قاب "هرمنوتیک یا کیفی"، " کل‌گرایانه دستی"، "تقلیل‌گرایانه دستی" و "زبان‌شناختی و رایانه‌محور" و نقاط ضعف و قوت هر یک از آن‌ها می‌پردازد. در ادامه به رابطة تحلیل قاب، با سایر روش‌ها از جمله تحلیل گفتمان و تحلیل محتوا پرداخته می‌شود و همچنین در پایان، نحوة کاربرد آن‌ها را در فرایند تحقیق شرح می‌دهد.

12-نقش سینمای ایران در تغییر شاخص‌های توسعة اجتماعی/ کرم حبیب‌پور گتابی

سینمای ایران نقش مثبتی در بهبود شاخص‌های آگاهی، ارتباطات اجتماعی، مسؤلیت‌پذیری، ارزش‌های جمع‌گرایانه (عام‌گرایی، تعهد عام و غیرخواهی)، خانواده‌گرایی، نگرش به ازدواج، مساوات‌طلبی و نگرش به برابری جنسیتی داشته و در مقابل، نقش آن در زمینة شاخص‌های اعتماد عمومی، اعتماد نهادی، انسجام اجتماعی،مشارکت اجتماعی و درگیری مدنی، شهروندسازی، هویت‌یابی ملی، هویت‌یابی اجتماعی، جامعه‌پذیری، قانون‌گرایی، تصمیم‌ها و انتخاب‌ها، نشاط اجتماعی، امید، احساس امنیت اجتماعی، نگرش به فرزندآوری و نگرش به وفاداری زناشویی منفی بوده است. یافته‌ها دلالت بر این دارند که در چارچوب دو نظریة الگوسازی و انتظارت اجتماعی، سینمای ایران عاملیت نسبی در بهبود شاخص‌های توسعة اجتماعی در کشور نداشته است.

13- چالشهای ارتباطی روابط عمومی ها و رسانه های جمعی (مطالعه موردی: وزارتخانه ها و روزنامه های سراسری)/ سیدشهاب سید محسنی؛ سید محمد دادگران؛ حسینعلی افخمی

با وجود توسعة رسانه‌های جدید و تحول در ارتباطات برون‌سازمانی، هنوز یکی از مهم‌ترین وظایف روابط‌عمومی‌ها، برقراری ارتباطات حرفه‌ای با رسانه‌هاست. روابط‌عمومی‌ها برای رساندن پیام‌های سازمانی خود به عموم مردم و مشروعیت سازمانی، نیازمند همکاری با رسانه‌ها هستند. در مقابل، رسانه‌ها نیز، برای تولید و انتشار مطالب خبری و تحلیلی خود به همکاری با روابط‌عمومی‌ها نیاز دارند. ولی آنچه بسیار در این فرایند ارتباطی مشاهده می‌شود، وجود چالش‌های مختلف ارتباطی است. هدف اصلی تحقیق، شناخت چالش‌ها، ارائة راه حل و مدل ارتباطی اثربخش، بین روزنامه‌نگاران و رابطان رسانه‌ها در روابط‌عمومی‌ها است.

مقالات این شماره را میتوانید از سایت فصلنامه رسانه با آدرس زیر بارگیری بفرمایید:

http://qjmn.farhang.gov.ir/issue_20486_21596.html