در نشست تخصصی « هوش مصنوعی و آینده رسانه» که صبح روز سهشنبه 26 مهرماه در
دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها برگزار شد، مهمترین کاربردها و ضرورتهای
هوش مصنوعی در رسانه و نقش آن در تحول و توسعه صنعت خبری مورد بحث و بررسی قرار
گرفت.
به گزارش روابطعمومی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، زهرا جعفری،
کارشناس مجری دفتر مطالعات با اشاره به اهمیت برگزاری این نشست گفت: این دومین
نشست هوش مصنوعی و آینده رسانه است که در این دفتر برگزار میشود. نشست اول مرداد
ماهسال گذشته برگزار شده بود که در آن موضوعاتی چون هوش مصنوعی و کاربردهای آن در حوزه
رسانه و بازار تولید و سرمایه، مخاطب شناسی و شناخت و ارزیابی نقاط قوت و ضعف هوش
مصنوعیمورد بحث قرار گرفته بود.در جلسه امروز نیز ضمن تأکید بر این مباحث تلاش
داریم تا نگاه عمیقتری به موضوعات و مسائل این حوزه داشته باشیم.
در ادامه این نشست دکتر حیدرمختاری فریور، مشاور معاون وزیر علوم و رئیس
سازمان امور دانشجویان با اشاره به چند وجهی بودن موضوع هوش مصنوعی گفت: در این
حوزه ما با دو کلید واژه مهم و اساسی یعنی هوش مصنوعی و رسانه مواجه هستیم. در
فضای ارتباطاتی امروز نیاز شدید به شکلگیری اکوسیستم خبری و جایگاه ویژه صنعت خبر
موجب شده که هوش مصنوعی وارد صنعت خبر شود و رقابتها و نوآوریهایی را در این
حوزه پدید آورد.
وی در تعریف هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی (Artificial intelligence)شاخهای از
علوم کامپیوتر است و در آن به ساخت ماشینهایی هوشمند پرداخته میشود که مانند انسانها
عمل میکنند و واکنش نشان میدهند. از این رو هوش مصنوعی الگوریتمهای ریاضی است
که کارشان انجام یکسری کارکردها برای ماشینهایی است که میتوانند این الگوریتمها
را اجرا کنند. این الگوریتمها یادگیرنده هستندو توانایی تکرار و یادگیری دارند.
به این معنیهر بار که تعداد نمونههای بیشتری در اختیارش قرار گیرد و یادگیری صورت
گیرد ، قادر به انجام کارهای خاصی میشود.
وی افزود: هوش مصنوعی موجب تحولی عظیم در تمامی صنایع موجود از جمله صنعت
رسانه و هنر شده است که یک بخش آن صنایع خبری
است. بر این اساس اغلب اتاقهای خبری در دنیا بیشتر متکی بر Data Miningیا دادهکاوی هستند.
در اینجا چند سؤال اساسی برای چگونگی ورود هوش مصنوعی به عرصه رسانه و خبر
وجود دارد و تلاش میشود تا ویژگیهایی از هوش مصنوعی که میتواند به توسعه و
بهبود روزنامهنگاری کمک کند مشخص شود.
مختاری فریور تأکید کرد: هوش مصنوعی توانایی شبیهسازی فرایندهای هوش انسانی را
دارد که توسط ماشینها و به ویژه سیستمهای کامپیوتری انجام میشود. منتهی از قدرت
تشخیص بیشتری نسبت به انسان برخوردار است و سرعت بیشتری در انجام بهینه امور دارد.
هوش مصنوعی یک الگوریتم برای انجام یک کار خاص است ومبتنی بر یک شبکیه عصبی
مصنوعی است که کارش یادگیری یک کار است و تلاش میشود از آن چیزی که یاد گرفته
خروجیهایی تولید کند. البته هیچگاه هوش مصنوعی توانایی تولید یک چیز را به همان
صورتی که هست ندارد و همیشه بین ورودیها و خروجیهای این شبکیه مصنوعی تفاوتهایی
وجود دارد و تلاش میشود این تفاوتهابه حداقل برسد. بنابراین هر قدر این تفاوتها
کمتر باشد شبکیه هم یادگیری و توانایی
بهتری دارد.
مشاور معاون وزیر علوم هفت زیرشاخه اصلی برای هوش مصنوعی برشمرد که از آن میتوان
در صنعت رسانه استفاده کرد: 1. یادگیری ماشین 2. بینیایی ماشین 3. تشخیص گفتار 4.
پردازش زبان طبیعی 5. برنامهریزی، زمانبندی
و بهینهسازی 6. سیستمهای خبری 7. رباتیک
وی تصریح کرد: در روش یادگیری ماشین، براساس اطلاعاتی که از قبل به ماشین داده
شده، اطلاعات جدید ارزیابی و قضاوت میشوند و طبق تجربه بهدست آمده عملکردها
بهبود مییابند. از این روش در تشخیص سرقتهای ادبی و فیک نیوزها استفاده میشود که
میتواند به کاهش هزینههای عملیاتی و نیروی انسانی در قسمت خبر کمک کند.
بینایی کامپیوتر نیز شاخهای دیگر از هوش مصنوعی است که از طریق الگوریتمهای
ریاضی به کامپیوتر اجازه داده میشود تا اطلاعات معناداری را از تصاویر دیجیتال
استخراج کند. در این فناوری انواع تغییرات اعمال شده در تصویر نظیر رنگ و پیکسل
استخراج شده و توسط کامپیوتر دیگری مورد بررسی و قضاوت قرار میگیرد.
فناوری تشخیص و گفتار از دیگر زیر مجموعههای هوش مصنوعی است که فایلهای صوتی
را تبدیل به متن میکند. اما در شاخه پردازش زبان طبیعی کامپیوتر، معنا را از
جملات استخراج میکند و به پردازش محاسباتی خودکار زبان انسان اشاره دارد که
کاربردهای زیادی در رسانه دارد.
رئیس سازمان امور دانشجویان در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تعریفی از رسانه
گفت: رسانهها کانالهای ارتباطی هستند که از طریق آنها اخبار، موسیقی، فیلم
آموزشی، پیامهای تبلیغاتی و سایر دادهها منتشر میشوند. این وسایل در دسترس تعداد
بسیار زیادی از مردم قرار دارند.
وی ضمن تأکید بر سه نوع از فناوریهای هوش مصنوعی و کاربرد وسیع آنها در رسانه
گفت: یادگیری ماشینی، بینایی کامپیوتر و برنامهریزی، زمانبندی و بهینهسازی سه
بخش از مهمترین کاربردهای هوش مصنوعی هستند که در رسانهها مورد استفاده قرار میگیرند.
وی در خصوص دامنة به کارگیری هوش مصنوعی در رسانههابیان کرد: هوش مصنوعی از
طریق جمعآوری دادهها، مشخص سازی، انتخاب در دستهبندی و گروهبندی ساختاری قادر
است دهها منبع مانند شبکههای اجتماعی و نظرات را ردیابی کرده یا اخبار خودی را
با کلمات کلیدی شناسایی کند.
مشاور معاون وزیر علوم یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی را تولید خودکار متون
ژورنالیستی دانست و افزود: این یک واقعیت مهم در رسانههاست که از هوش مصنوعی برای
بهبود خدمت اطلاعاتی، عملکرد بهتر و صرفهجویی در زمان و منابع، ایجاد محتوای
سفارشی و نیز آزادسازی وقت روزنامهنگار برای تمرکز بیشتر روی وظایف کیفیاستفاده
میشود. علاوه بر این، حوزههایی مانند رویدادهای ورزشی، آب و هوا، اطلاعات
اقتصادی و نتایج انتخابات نیز از دیگر حوزههای تحت نفوذ هوش مصنوعی بهشمار میروند.
همچنین، بخشی از وظایف روزنامهنگار توسط هوش مصنوعی انجام میشود. مانند
سیستمهای نگاشت خودکار که محتوا را به طور خودکار تولید میکند. بر این اساس فیلمهایی که از خروجیهای بلادرنگ یا Real Time واشنگتن پست و
برخی رسانههای دیگر به صورت اتوماتیک
تولید میشوند، از وقایعی است که اتفاق افتادهو به عنوان دیتا از آن خروجی تولید میشود.
در فناوری شخصیسازی اطلاعات، اطلاعات به صورت خیلی تخصصی گروهبندی، و شخصیسازی
میشود و در اختیار بهرهبرداران قرار میگیرد. این نوع از فناوری به یک استراتژی
محبوب برای ناشران اخبار تبدیل شده است.
وی اظهارکرد: بخش جذابتری هم در فناوری هوش مصنوعی وجود دارد که هدف آن
مبارزه با اطلاعات نادرست و اخبار جنگ است. هوش مصنوعی همانند تکنولوژیهای دیگر
دارای دو وجه است. یک بخش آن مثبت و بخش دیگر منفی است. به عنوان مثال بخشی از
خروجیهای تولید شده میتواند در راستای اهداف سیستم و در یک عرصه و دوره خاص منجر
به جنگ بین دولتها شود یا موجب وقوع انتشار برخی از اطلاعات نامتوازن و غیرقابل
قبول در جامعه شود و بدبینی اجتماعی را گسترش دهد. در اینجا هوش مصنوعی کار خود
را انجام میدهد ولی اطلاعات را ارزشگذاری نمیکند. بلکه مانع از انتشار اخبار
نادرست و جعلی میشود. بر این اساس هر قدر یادگیری ماشین بیشتر شود، امکان تخلف هم
کمتر می شود و قدرت تشخیص افزایش مییابد. همچنین از تکرار کارها نیز جلوگیری به
عمل میآید.
وی ادامه داد: تشخیص خبر و ساختار اطلاعاتی آن یک چنین مسیری را طی میکند. در
این فرآیندبا تشخیص ساختار خبری و ساختار اطلاعاتی خبر، تحلیل تکست و تحلیل معنایی
انجام میشود.
تلاش برای فهمیدن آن چه که از خبر گفته میشود، زمان و چگونگی رویداد، انطباق
داشتن یا نداشتن آن بر واقعیت و اینکه در
چند فرمان منتشر شود کار هوش مصنوعی است.
وی به دلایل استفاده از هوش مصنوعی در رسانه اشاره کرد و افزود: صرفهجویی در
زمان، تولید کار موثر، کارهای متناسب و فنی، اشتراک خبرهای تولید شده و مدیریت
یوزرها از مهمترین دلایل به کارگیری هوش مصنوعی در رسانه هستند.
همچنین در اتاقهای خبری از انواع فناوری و روشهای هوش مصنوعی مانند ماشین
ترجمه، تولید اتوماتیک متن، پردازش دیتا، پردازش تصویر، جستوجوی بایگانیهای
محلی، خبری و تحلیل و مدیریت کامنتها استفاده میشود که جستوجوی بایگانیهای
محلی دارای بیشترین فراوانی در کاربرد هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که هوش مصنوعی چگونه میتواند به روزنامهنگاری در
آینده کمک کند، گفت: هوش مصنوعی میتواند برای گسترش تولید محتوای شخصی، مکانیزه
کردن تولید محتوا، پیدا کردن استوریهای جدید از دیتا و مدیریت کامنتها و شناسایی
اخبار جعلی به رسانه و روزنامهنگاری کمک کند و به نظر میرسد آینده روزنامهنگاری
و مدلهای کسب و کار با نفوذ این فناوری احاطه شده است.
تهیه گزارش از: لیلا نوری میاندوآب
عکس ها از: محمد عباد الله